Kalverdiarree

Een van de grootste oorzaken van kalversterfte en financiële verliezen op het bedrijf is kalverdiarree. Dit wil je als veehouder natuurlijk voorkomen. Als het toch gebeurt dan is het belangrijk om het zo snel mogelijk te signaleren en genezen.

Maar hoe herken je kalverdiarree en hoe behandel je het kalf nou het beste? Je leest het hier!

Oorzaak kalverdiarree

De oorzaak van kalverdiarree kan besmettelijk (infectieus), niet besmettelijk (niet-infectieus) of een combinatie van beide zijn.

De meest voorkomende veroorzakers bij infectieuze diarree zijn: E.coli, rota- coronavirus, cryptosporidium, coccidiose, salmonellose, en giardia.
 

Voedingsdiarree

Een van de belangrijkste vormen van niet infectieuze kalverdiarree is voedingsdiarree. Bij voedingsdiarree zijn de darmen van het kalf van slag door een onjuiste voeding.
Het kalf krijgt te grote hoeveelheden melk in één keer of de menging, concentratie, temperatuur van de melk of hygiëne van de gebruikte materialen kloppen niet.

Melkpoeder kan ook gemengd worden in te heet water (boven 60 ⁰C), dit veroorzaakt een verandering in de eiwitstructuur, dat de eiwitvertering verslechtert. Het eiwit blijft te veel in de darm hangen en onttrekt vocht uit het lichaam. Ook kan te heet water problemen geven met de vetvertering.
Het te heet opwarmen van koemelk geeft hetzelfde nadelige effect.

Let dus bij het aanmaken of opwarmen van de melk dat de temperatuur niet hoger is dan 45-50 ⁰C, om zo problemen te voorkomen.

Tot slot heeft de slokdarmsleufreflex een belangrijke rol in een goede vertering van de melk. Bij het goed functioneren van de slokdarmsleufreflex gaat de melk rechtstreeks naar de lebmaag. Hiervoor zijn wel een aantal voorwaarden van belang zoals: de drinkhouding, temperatuur, concentratie en homogeniteit van de melk.
Als de slokdarmsleufreflex niet goed werkt loopt de melk in de pens. Hier gaat het gisten en wordt de opname van belangrijke voedingsstoffen belemmert. Door de gisting kunnen de pensdrinkers door gasvorming ‘oplopen’, hierbij wordt abnormaal veel gas dat niet afgevoerd kan worden.
 

Kalverdiarree op tijd herkennen

De volgorde van verschijnselen bij (beginnende) kalverdiarree zijn:

1. Lusteloosheid
2. Verminderde eetlust
3. Zuigreflex is zwak of afwezig
4. Koude neus, oren en poten door verminderde bloeddoorstroming
5. Uitdrogingsverschijnselen (diepliggende ogen en verminderde huidelasticiteit)
6. Hijgen als gevolg van een compensatie van de verzuring van het kalf
7. Slap en veel liggen
8. In de eindfase treedt onderkoeling op 

Behandeling

De behandeling tegen diarree is erop gericht om de darmflora van het kalf weer snel normaal te laten functioneren, maar ook om te zorgen dat de eventuele ziekte zich niet verder verspreidt.

Hoe eerder diarree herkent wordt en de behandeling gestart wordt, hoe beter het resultaat zal zijn.

Het belangrijkste is om te achterhalen wat de oorzaak van de diarree is. Het bekijken van de mest kan een indicatie geven, maar dit is niet betrouwbaar genoeg om te kunnen zeggen wat de oorzaak is. Laat hiervoor een mestonderzoek doen, en pas vervolgens medicatie toe gericht tegen de ziekteverwekker.

Breng in ieder geval de vochtbalans van het kalf op peil door meerdere keren per dag (4x of meer) vocht met elektrolyten zoals Vitalfort toe te dienen. Het liefst via de speen als het kalf nog een zuigreflex heeft.

Afhankelijk van de ernst van de kalverdiarree kan u de melkvoeding verminderen of maximaal 2 dagen helemaal weghalen. Schakel hierna voorzichtig weer over naar melk, met eventueel lijnzaad (Vitallin) om de beschadigde darm te beschermen tegen een tweede tegenslag.
 

Voorkomen is beter dan genezen

Zorg daarom altijd voor een zo goed mogelijke hygiëne vanaf de geboorte.
Controleer de kalveren bij het voeren goed, zodat de eerste verschijnselen opgemerkt worden en een behandeling snel gestart kan worden.
Maak emmers na iedere voerbeurt schoon. En ontsmet de hokken, emmers, en andere gebruikte materialen na elke ronde.

Een gestructureerd management dat altijd hetzelfde is, is de basis van een goede kalveropfok!

Neem bij vragen of advies over kalverdiarree contact op met transitie- en jongveespecialist Emmy Heilersig (T: 06 83 67 89 11).